Whisky in Nederland

23 november 2020

Whisky in Nederland.

Iedereen die bekend is met whisky, denkt al snel aan Schotland, Ierland, de VS en tegenwoordig ook wel vaker aan Japan, Taiwan of Zweden. Er zijn zelfs diverse whisky reizen naar Schotland.
Maar meer en meer maken ook de Nederlandse stokers zich het stoken van whisky eigen. Natuurlijk gebeurt het stoken van whisky nog niet op de schaal zoals dat in Schotland gebeurt, maar inmiddels kunnen we toch ruim 20 distilleerderijen of stokers onderscheiden in ons eigen land.

Whisky; het product

Whisky is een sterke drank waarbij het alcoholpercentage minimaal 40% dient te zijn. Whisky is gedistilleerd uit gegist gerst, graan-, rogge beslag en heeft minimaal 3 jaar gerijpt op houten vaten. Dit laatste is ook direct de reden waarom het maken van whisky een hele weloverwogen keuze is. Je kunt feitelijk pas na 3 jaar whisky verkopen.

Oorsprong van Nederlandse whisky

Nederland kent een hele rijke geschiedenis van stoken of distilleren. Echter niet direct van het stoken van whisky maar van Jenever of Moutwijn. Oorspronkelijk werd er van wijnresten hoog alcoholische brandewijn gestookt. Deze brandewijn werd niet genuttigd als drank, maar ingezet als medicijn. Ze voegden hier o.a. Jeneverbes toe als krachtig kruid. Naast dat de brandewijn goed smaakte, werden de mensen er tevens rustig van en evalueerde de brandewijn van geneesmiddel naar genotsmiddel.
Vanwege de afnemende wijnproductie in die tijd, gingen de distillateurs over op graan en veranderde de naam naar korenbrandewijn. Met name in Schiedam – ook nu nog de Jeneverhoofdstad van de wereld – ontstonden meer en meer Jeneverstokerijen. Hier ontstond naderhand de moutwijn – erg lijkend op de whisky heden ten dage – welke bestond uit gefermenteerd moutbeslag van gerstemout en rogge. Jenever was tot omstreeks 1920 de meest gedronken sterke drank ter wereld. Daarna begon de whisky haar opmars.

Soorten whisky

Er zijn tal van soorten whisky. Allereerst zijn er verschillen in grondstoffen. Zo wordt er whisky gemaakt van gerst, graan en rogge. We gaan niet in op de verschillende gerst, graan of rogge omdat het anders erg specialistisch wordt.

De soorten whisky kunnen onderscheiden worden in Malt whisky, Blended whisky en Blended malt whisky.

Malt whisky is twee keer gestookt uit gemoute gerst in een distilleerketel terwijl graan whisky uit een of meerdere andere gemout of ongemoute granen kan zijn gedistilleerd. Single malt whisky is een mengsel van whisky uit allemaal dezelfde distilleerderij. Naast Single malt heb je ook nog Single Cask whisky. Dit is whisky uit hetzelfde vat. Bekende Single Malt whiskies zijn The Macallan of The Glenfiddich.

Blended whisky is een combinatie van meerdere Malt whisky en gelagerde graan whisky. Bekende Blended whiskies zijn Johnnie Walker, Jim Bean, Jack Daniels, The Famous Grouse of Ballantines. Deze Blended whiskies kunnen wel uit meer dan 40 soorten whisky bestaan. Allemaal in een geheime ‘Coca-cola’-verhouding.

De laatste is een Blended malt whisky, waarin er meerdere whisky soorten uit dezelfde distilleerderij gecombineerd zijn tot een whisky.

In Nederland wordt op dit moment eigenlijk alleen Single Malt en Single Cask whisky geproduceerd.

Whisky proeverijen in Nederland

Nog niet bij alle distillateurs of stokers in Nederland is het mogelijk om deel te nemen aan een rondleiding of whisky proeverij. Maar een select aantal whisky distilleerderijen bieden een uniek kijkje in haar keuken.

Allereerst natuurlijk het National Jenevermuseum in Schiedam. Deze laat je door de prachtige oude stokerij lopen en nemen je mee aan de hand en door het proces van de Jenever. Uiteraard beëindig je de rondleiding met een proeverij van Jenever, Oude Jenever of Moutwijn.
(Bekijk de mogelijkheid voor een jenever / whisky reis naar Schiedam)

Distilleerderij de Bronckhorst in Zelhem – de Achterhoek – en graanbranderij de IJsvogel bieden een combinatie van likeuren, jenever en whisky. Beide stokerijen zijn sfeervol opgezet en vertellen een erg leuk verhaal, waarbij zowel het stoken, het lageren en het proeven wordt benoemd.
(Bekijk de mogelijkheid voor een whisky weekend naar Zelhem - De Bronckhorst)
(Bekijk de mogelijkheid voor een whisky reis naar Arcen)

Dan zijn er nog twee distilleerderijen die het whiskystoken combineren met bierbrouwen. Dit zijn Us Heit in Bolsward (Het bier heet Us Heit en de whisky Frysk Hinder). En BUS Whisky op de Heische Hoeve in Loosbroek (Brabant). Ook hier verzorgen beide stokers diverse activiteiten rondom het stoken en kun je van A tot Z mee kijken bij het ontstaan van haar producten.
(Bekijk de mogelijkheid voor een whisky reis naar Brabant - BUS Whisky)

Whisky Ootmarsum

In Twente – het whisky district van Nederland – bevinden zich twee bekende whisky distilleerderijen. Te weten Kalkwijck Distillers en Stokerij Sculte. Beiden stoken op geheel eigen wijze haar whisky en ook beiden geven een uniek kijkje achter de schermen middels het aanbieden van een rondleiding en whisky proeverij.
Voor Travel4Reasons is een exclusieve combinatie samengesteld om beide distilleerderijen binnen een reis te bezoeken.
(Bekijk de mogelijkheid voor een whisky reis naar Ootmarsum)

Exclusief arrangement voor de maanden januari t/m maart 2022. Benieuwd?